Սարգիս Ազատյանի ուսումնական բլոգ

2508·230

							2	5	0	8
						x		2	3	0
							0	0	0	0
						3	5	2	4
					5	0	1	8
					5	3	6	0	4	0

2516·123

							2	5	1	6
						x		1	2	3
							3	5	4	8
						5	0	3	2
					2	5	1	6
					3	0	5	3	6	8

1865·102

							1	8	6	5
						x		1	0	2
							3	0	3	0
						0	0	0	0
					1	8	6	5
					1	9	0	2	3	0

16985·104

							1	6	9	8	5
						x			1	0	4
							7	7	9	4	0
						0	0	0	0	0
					1	6	9	8	5
					1	7	6	6	4	4	0

28965·105

						2	8	9	6	5
					x			1	0	5
						4	4	8	2	5
					0	0	0	0	0
				2	8	9	6	5
				3	9	4	1	3	2	5

Գումարելի

+

Գումարելի

=

Գումար

2․ Գտիր  անհայտ   գումարելին․ 

Օրինակ՝

4286	+2409 = 6695

–	6	6	9’	5
	2	4	0	9
	4	2	8	6

+618=2686

–	2	6	8	6
		6	1	8
	2	0	7	8

+1095 = 4573

–	4	5	7	3
	1	0	5	9
	3	5	1	4

+1341 = 4889

–	4	8	8	9
	1	3	4	1
	3	5	4	8

+1450 = 3791

–	3	7	9	1
	1	4	5	0
	2	3	4	1

+1625 = 4139

–	4	1	3	9
	1	6	2	5
	2	5	1	4

Այս Հայկը…. վայելչակազմ էր, թիկնավետ, գեղագանգուր մազերով, վառվռուն աչքերով, հաստ բազուկներով։ Սա քաջ և երևելի հանդիսացավ հսկաների մեջ, դիմադրող այն բոլորին, որոնք ձեռք էին բարձրացնում բոլոր հսկաների ու դյուցազունների վրա տիրապետելու։ Սա խրոխտանալով ձեռք բարձրացրեց Բելի բռնատիրության դեմ, երբ մարդկային ցեղը սփռվում, տարածվում էր ամբողջ երկրի լայնության վրա` բազմամբոխ հսկաների, անչափ կատաղիների և ուժեղների մեջ։ Որովհետև այս ժամանակ ամեն մի մարդ կատաղած՝ սուրն ընկերի կողն էր կոխում, ձգտում էր մյուսներին տիրելու, երբ Բելին պատահմամբ հաջողվեց բռնանալ և ամբողջ երկիրը գրավել։ Հայկը, չկամենալով սրան հնազանդվել, Բաբելոնում իր Արամանյակ որդուն ունենալուց հետո չվեց, գնաց Արարադի երկիրը, որ գտնվում էր հյուսիսային կողմերում իր որդիներով, դուստրերով և որդիների որդիներով, զորավոր մարդկանցով՝ թվով մոտ երեք հարյուր հոգի և ուրիշ ընդոծիններով, նրան հարած եկվորներով և բոլոր տուն ու տեղով։ Գնում, բնակվում է մի լեռան ստորոտում, դաշտավայր տեղում, որտեղ ապրում էին սակավաթիվ մարդիկ առաջուց ցրվածներից։ Հայկը նրանց իրեն հնազանդեցնելով, այնտեղ կալվածական բնակելի տուն է շինում և տալիս է ժառանգություն Կադմոսին՝ Արամանյակի որդուն…
Իսկ ինքը…. մնացած մարդկանցով և տուն ու տեղով շարժվում է դեպի հյուսիս-արևմուտք, գալիս բնակվում է մի բարձրավանդակ դաշտում և այս լեռնադաշտի անունը կոչում է Հարք, այսինքն, թե այստեղ բնակվողները հայեր են՝ Թորգոմի տան սերնդից։ Շինում է և մի գյուղ, որն իր անունով կոչում է Հայկաշեն։

….Երբ Տիտանյան Բելը իր թագավորությունն ամենքի վրա հաստատեց, ապա իր որդիներից մեկին հավատարիմ մարդկանց հետ ուղարկեց հյուսիսային կողմը՝ Հայկի մոտ, որ նա գա հնազանդության և խաղաղությամբ ապրի….

Հայկը Բելի պատգամավորներին հետ է դարձնում, խստությամբ պատասխանելով։ Ուղարկվածը վերադառնում է Բաբելոն։

Մաս 2-րդ

….Իսկ Բելը, հանդուգն ու հսկա ամբոխի զորությամբ, ինչպես մի մեծ հորձանք, զառիվայրից ներքև հեղեղվելով, շտապում է հասնել Հայկի բնակության սահմանները՝ վստահ լինելով զորավոր մարդկանց քաջության և ուժի վրա։ Այս ժամանակ ուշիմ ու խոհեմ, գեղագանգուր ու զվարթաչյա հսկան շտապով հավաքում է իր որդիներին ու թոռներին՝ թվով շատ նվազ, քաջ և աղեղնավոր մարդկանց և ուրիշների, որ իրեն էին ենթարկվում, գնում հասնում է մի ծովակի ափ, որի ջրերը աղի են և իրենց մեջ մանր ձկներ են պարունակում: Եվ իր զորքերին ձայնելով, ասում է նրանց.

– Երբ մենք դուրս կգանք Բելի ամբոխի դեմ, պետք է աշխատենք այն տեղին պատահել, որտեղ անցած կանգնած կլինի Բելը քաջերի բազմության մեջ, որպեսզի կամ մեռնենք, և մեր աղխը (ունեցվածքը) Բելի ծառայության տակ ընկնի, կամ մեր մատների հաջողությունը նրա վրա ցույց տանք, նրա ամբոխը ցրվի, և մենք հաղթություն տանենք։
Եվ ամբողջ ասպարեզներ դեպի առաջ անցնելով, հասնում են շատ բարձր լեռների միջև մի դաշտաձև տեղ։ Եվ ջրերի հոսանքի աջ կողմում բարձրավանդակի վրա ամուր դիրք գրավելով, գլուխները վեր բարձրացնելով, տեսնում են Բելի բազմաթիվ ամբոխի անկարգ հրոսակը, որ հանդուգն հարձակումով ցիրուցան սուրում է երկրի երեսի վրա, իսկ Բելը մեծ ամբոխով հանդարտ կանգնած էր ջրի ձախ կողմում մի բլրակի վրա՝ իբրև դիտանոցում….

Եվ երկու կողմի հսկաները միմյանց հասնելով՝ երկրի վրա ահագին դղրդյուն բարձրացրին գրոհելով, և իրար վրա ահ ու սարսափ գցեցին իրենց հարձակումների ձևերով:

Այս անսպասելի սարսափելի դիպվածը տեսնելով, Տիտանյան արքան զարհուրեց և հետ–հետ քաշվելով, սկսեց բարձրանալ այն բլուրը, որտեղից իջել էր։ Որովհետև մտածում էր ամբոխի մեջ ամրանալ, մինչև ամբողջ զորքը հասնի, որպեսզի նորից ճակատ կազմի։ Աղեղնավոր Հայկը, այս բանը հասկանալով, իրեն առաջ է նետում, մոտ է հասնում արքային, մինչև վերջը քաշում է լայնալիճ աղեղը, երեքթևյան նետը դիպցնում է նրա կրծքի տախտակին, և սլաքը շեշտակի անցնելով նրա թիկունքի միջով, գետին է խրվում, և գոռոզացած Տիտանյանը այս կերպով կործանվում, ընկնում է վայր ու շունչը փչում։ Իսկ ամբոխը, այս մեծ քաջագործությունը տեսնելով, փախչում է, ամեն մեկը՝ իր երեսը դարձած կողմը։
…Ճակատամարտի տեղը հաղթական պատերազմի պատվին շինում է դաստակերտ և անունը դնում է Հայք։ Այս պատճառով գավառն էլ մինչև այժմ կոչվում է Հայոց ձոր։ Իսկ այն բլուրը, որտեղ ընկավ Բելը քաջ զորականների հետ, Հայկը կոչեց Գերեզմանք, որ այժմ ասվում է Գերեզմանակ։ Բայց Բելի դիակը դեղերով զմռսելով՝ Հայկը հրամայում է տանել Հայք և թաղել մի բարձրավանդակ տեղում՝ ի տես իր կանանց և որդիների։ Իսկ մեր երկիրը մեր նախնի Հայկի անունով կոչվում է Հայք։

1123×8=

							1	1	2	3
							x			8
							8	9	8	4

1240×3

							1	2	3	4
							x			3
							3	7	0	2

585×11=

									5	8	5
								x		1	1
									5	8	5
								5	8	5
								6	4	3	5

432×22=

									4	3	2
								x		2	2
									8	6	4
								8	6	4
								9	5	0	4

548×66

									5	4	8
								x		6	6
								3	2	8	8
							3	0	8	8
							3	4	1	6	8

828×112

										8	2	8
									x	1	1	2
									1	6	5	6
									8	2	8
								8	2	8
								9	2	7	3	6

625×304

										6	2	5
									x	3	0	4
									2	5	0	0
									0	0	0
							1	8	7	5
							1	8	9	5	0	0

624×126

										6	2	4
									x	1	2	6
									3	6	4	4
								1	2	4	8
								6	2	4
								7	6	1	2	4

2․ Եթե Կարենի մտապահած թվի կրկնապատիկից հանենք 14 և արդյունքը բաժանենք 5-ի, կստանանք 60։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Կարենը։

60×5=300

300+14=314

314:2=157

3. Կատարել գործողությունները․

1324+324

+			1	3	2	4	Ստուգում՝	–				1	6	4	8
		+		3	2	4							3	2	4
			1	6	4	8						1	3	2	4

12345+23123

+		1	2	3	4	5	Ստուգում՝	–			3	5	4	6	8
		2	3	1	2	3					2	3	1	2	3
		3	5	4	6	8					1	2	3	4	5

54123-12321

–		6	6	4	4	4	Ստուգում՝	+			5	4	1	2	3
		1	2	3	2	1					1	2	3	2	1
		5	4	1	2	3					6	6	4	4	4

32191-2312

–		3	4	5	0	3	Ստուգում՝	+			3	2	1	9	1
			2	3	1	2						2	3	1	2
		3	2	1	9	1					3	4	5	0	3

8456-2341

–		1	0	7	9	7	Ստուգում՝	+				8	4	5	6
			2	3	4	1						2	3	4	1
			8	4	5	6					1	0	7	9	7

Տնային առաջադրանքներ.

1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

174×5

x	1	7	4
			5
	8	7	0

336×6

x		3	3	6
				6
	1	9	1	6

466×24

	x		4	6	6
				2	4
+		1	8	6	4
		9	3	2
	1	1	1	8	4

555×555

	x				5	5	5
					5	5	5
+				2	7	7	5
			2	7	7	5
		2	7	7	5
		3	0	8	0	2	5

642×704

	x				6	4	2
					7	0	4
				2	5	6	8
			0	0	0	0
		4	4	9	4
		4	5	1	9	6	8

1932×126

	x			1	9	3	2
					1	2	6
			1	1	5	9	2
			3	8	6	4
		1	9	3	2
		2	4	3	4	3	2

2․ Եթե Դավիթի  մտապահած  թվին ավելացնենք 2 և ստացված  գումարը փոքրացնենք 5 անգամ, ապա կստանանք 35։ Գտե՛ք Դավիթի մտապահված թիվը։

(x+2):5=35

x=(35×5)-2

x=175-2

x=173

3. Կատարեք գործողությունները

9356+3421

–		1	2	7	7	7	Ստուգում՝	+				9	3	5	6
			3	4	2	1						3	4	2	1
			9	3	5	6					1	2	7	7	7

12346+4371

+		1	2	3	4	6	Ստուգում՝	–			1	6	7	1	7
			4	3	7	1						4	3	7	1
		1	6	7	1	7					1	2	3	4	6

23456+73212

+		2	3	4	5	6	Ստուգում՝	–			9	6	6	6	8
		7	3	2	1	2					7	3	2	1	2
		9	6	6	6	8					2	3	4	5	6

12321-765

–		1	1	5	5	6	Ստուգում՝	+			1	2	3	2	1
				7	6	5							7	6	5
		1	2	3	2	1					1	1	5	5	6

1. Ե՞րբ  և ո՞րտեղ է  ծնվել Կոմիտաս։ Գրել նրա իսկական անուն  ազգանունը։ Կոմիտասը ծնվելե 1869 թվականին, քյոթահիա քահաքում, Սողոմոն Սողոմոնյան
2. Ինչպե՞ս է անցել Կոմիտասի մանկությունը։ Դժվարություններով լեցուն և տխուր
3. Որտե՞ղ է ուսում ստացել Կոմիտասը։ Գևվորգյան հոգևոր ճեմարան
4. Հոգևոր ի՞նչ աստիճան է ունեցել։Վարդապետ
5. Ե՞րբ  և  ո՞րտեղ  վախճանվել Կոմիտաս։1935 Փարիզ

1․ Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

678×5

								6	7	8
							x			5
							3	3	9	0

543×4=

								5	4	3
							x			4
							2	1	7	2

621×5=

								6	2	1
							x			5
							4	0	0	5

529×6=

								5	2	9
							x			6
							3	5	6	5

871×6=

								8	7	1
							x			6
							5	2	2	6

879×7=

								8	7	9
							x			7
							5	8	5	6

Տնային առաջադրանքներ.

1․ Կատարի՛ր հանում և արդյունքը ստուգի՛ր գումարումով։ 

2509-1598

–			2	5	0	9	Ստուգում՝	+				1	5	9	8
			1	5	9	8							9	0	1
				9	0	1						2	4	9	9

  10456-5987

–		1	0	4	5	6	Ստուգում՝	+				5	9	8	7
			5	9	8	7						4	4	6	9
			4	4	6	9					1	0	4	5	6

1456-999

–			1	4	5	6	Ստուգում՝	+					9	9	9
				9	9	9							4	5	6
				4	5	7						1	4	5	6

10628-9176=

–			1	0	6	2	8	Ստուգում՝	+					9	1	7	6
				9	1	7	6							1	4	5	2
				1	4	5	2						1	0	6	2	8

20075-2075=

–			2	0	0	7	5	Ստուգում՝	+				1	8	0	0	0
				2	0	7	5							2	0	7	5
			1	8	0	0	0						2	0	0	7	5

50907-3012=

–			5	0	9	0	7	Ստուգում՝	+					3	0	1	2
				3	0	1	2						4	7	8	9	5
			4	7	8	9	5						5	0	9	0	7

2. Ըստ օրինաչափության, տրված թվերից հետո գրի՛ր ևս երեք թիվ։ 

8, 7, 15, 22, 37,59, 96, 155,

5, 7, 12, 19, 31, 50,81,131

3. Երկրագնդի ամենամեկ կենդանին կապույտ կետը, որի զանգվածը մոտավորապես 150տոննա է ,օրական կարող է ուտել մինչև 4 տոննա սնունդ։Որքան սնունդ է ուտում կապույտ կետը 6 ամսվա ընթացքում։720 տոննա

1.Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը: 
 Հայաստանի ամենաբարցր լեռը Արագածն է: Նա քառագագաթ է: Լեռն Արագած է կոչվել Արա թաքավորի անունով: Արագածի կատարը մշտապես ծացկված է ձյունով: Սակայն ստորոտում տարվա բոլոր եղանակներն իրենց «հանդերձանքով» են հայտնվում: Արագածի լանջերից բխում են սառնորակ աղբյուրներ:
2. Գրի՛ր հոմանիշները՝ իմաստով մոտ բառերը։
 Ճանապարհ – արահետ

 առավոտ – լուսաբաց

 հողմ – փոթորիկ

թագավոր – արկա

3. Քանի՞ տառ և քանի՞ հնչյուն կա հետևյալ բառերից յուրաքանչյուրում:
ելակ – 4 թառ 5 յուրաքանչյուրում

որսորդ – 6 թառ 7 յուրաքանչյուրում

 օղակ – 4 թառ 4 յուրաքանչյուրում

 տերև – 4 թառ 5 յուրաքանչյուրում

 ամենաերկար – 10 թառ 11 յուրաքանչյուրում
4․  “Մայրամուտ” բառի տառերով կազմի՛ր բառեր, որքան կարող ես։

785-385

–				7	8	5	Ստուգում՝	+					4	0	0
				3	8	5							3	8	5
				4	0	0							7	8	5

672-660

–				6	7	2	Ստուգում՝	+					6	6	0
				6	6	0								1	2
					1	2							6	7	2

45844-8158

–			4	5	8	4	4	Ստուգում՝	+			3	7	6	8	6
				8	1	5	8						8	1	5	8
			3	7	6	8	6					4	5	8	4	4

90126-9008

–			9	0	1	2	6	Ստուգում՝	+				8	1	1	1	8
				9	0	0	8							9	0	0	8
			8	1	1	1	8						9	0	1	2	6

3048-984=

–				3	0	4	8	Ստուգում՝	+					2	0	6	4
					9	8	4								9	8	4
				2	0	6	4							3	0	4	8

9317-8697=

–				9	3	1	7	Ստուգում՝	+					8	6	9	7
				8	6	9	7								8	2	0
					8	2	0							9	5	1	7

2. Գումարումով ստուգի՛ր ճի՞շտ է արդյոք կատարվել հանումը։ 

Օրինակ՝ 5555-99=5456 — ճիշտ է

Ստուգում՝	+		5	4	5	6
					9	9
			5	5	5	5

25252-7897=17355

Ստուգում՝	+		1	7	3	5	5
				7	8	9	7
			2	5	2	5	2

90000-7777=82223

Ստուգում՝	+		8	2	2	2	3
				7	7	7	7
			9	0	0	0	0

71587-42786=28801

Ստուգում՝	+		2	8	8	0	1
			4	2	7	8	6
			7	1	5	8	7

3․  350 նստատեղ ունեցող ինքնաթիռն ունի 2 սրահ։ Առաջին սրահի նստատեղերը 46-ով քիչ են երկրորդ սրահի նստատեղերից։ Քանի՞ նստատեղ կա առաջին սրահում։ 

350 – 46 = 304

304 : 2 = 152

4. Թվերը դասավորել աճման կարգով

28, 17, 1987, 309, 1980, 57, 1098

1980 1987 1098 309 57 28 17

38, 532, 521, 1054, 1145, 876,297,

1145 1054 876 532 521 297 38

5.  Գտիր օրինաչափությունը և գրիր հաջորդ թիվը

14, 29,59,109,219

6. Համեմատիր թվերը՝

208  <  218

1097  <  10097

6921 >  6901

10876  =  10876

3854  >  3850

9237  >  9235

+	4	1	5	6		Ստուգում՝	–	4	2	7	9
		1	2	3					1	2	3
	4	2	7	9				4	1	5	6

585+585=1170

+		5	8	5		Ստուգում՝	–	1	1	7	0
		5	8	5					5	8	5
	1	1	7	0					5	8	5

82844+7258=

+	8	2	8	4	4		Ստուգում՝	–	9	0	1	0	2
		7	2	5	8				8	2	8	4	4
	9	0	1	0	2					7	2	5	8

4758+645

+	4	7	5	8		Ստուգում՝	–	5	4	0	3
		6	4	5				4	7	5	8
	5	4	0	3					6	4	5

11111+11684

+	1	1	1	1	1		Ստուգում՝	–	2	2	8	9	5
	1	1	6	8	4				1	1	1	1	1
	2	2	8	9	5				1	1	7	8	4

1147+5689

+	1	1	4	7		Ստուգում՝	–	1	1	4	7
	5	6	8	9				6	8	3	6
	6	8	3	6					3	1	1

47859+16982

+	4	7	8	5	9		Ստուգում՝	–	4	7	8	5	9
	1	6	9	8	2				6	4	7	4	1
	6	4	7	4	1				2	3	1	1	8

6729+1284

+	6	7	2	9			Ստուգում՝	–	6	7	2	9
	1	2	8	4					1	2	8	4
	8	0	1	3					5	4	4	5